Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ στην Προικόννησο

Στο  Μαρμαρά , όπως συμβαίνει σ΄όλα τα νησιά η ενδυμασία και η γυναικεία και η αντρική  είναι  η βράκα .

Οι Μαρμαρινές φορούσαν βράκα , που αλλιώς την έλεγαν << σαλιβάρι >>. Το ύφασμά της ήταν βαμβακερό με μετάξι .Πάνω φορούσε ένα << ιντερί >> μια μπλούζα κεντημένη μπροστά με μακρύ μανίκι που στο τελείωμα είχε κέντημα .

Στο κεφάλι φορούσαν μια << φλούδα >> , μια μαντίλα πολύ λεπτή φτιαγμένη στον αργαλειό από μετάξι ή από οποιαδήποτε κλωστή λεπτή .Πάνω στη μαντίλα φοράει <<τσακατλίκι >>, μια γιρλάντα που ήταν από μαργαριταρόριζα , ένα κλαδάκι ελιάς , φυλλαράκια από μαργαριτάρια και στο τέλος ένα φλουράκι μικρό .Αυτή η γιρλάντα έπιανε το ένα τέταρτο του κεφαλιού , ξεκινούσε από το μέσο του μετώπου και κατέληγε πάνω από τα αυτί .

Τα υποδήματα τους δεν ήταν όπως τα παπούτσια που φοράμε εμείς , αλλά <<πασουμάκια >> , κλειστά μπροστά από μαλαματοτρέ , δηλ. με χρυσές κλωστές κεντημένα . Σε ορισμένα πασούμια  υπήρχε μπροστά και ένα φλουράκι . Πίσω ήταν ανοιχτό με  τακουνάκι χαμηλό . Υπήρχε ακόμα  και η καθημερινή δερμάτινη παντόφλα .

Χρόνια αργότερα οι Μαρμαρινές φόρεσαν τα κανονικά δερμάτινα σκαρπίνια .

Οι κάλτσες,  που φορούσαν κάτω από το σαλιβάρι ή την βράκα ,  ήταν πλεγμένες  με βελόνες,  μεταξωτές , που έφταναν μέχρι το γόνατο .

Για το  χειμώνα είχαν πάρα πολλά ενδύματα . Φορούσαν  γιλέκο , μια κοντή ζακέτα , ένα μακρύ πανωφόρι με επένδυση γούνας εσωτερικά και τσίτι ( λεπτό ύφασμα)  εξωτερικά .

Σε μια << αγλαβή >> - προικοσύμφωνο -του 1895 βρέθηκε γραμμένο  ότι οι γονείς της κοπέλας της δίνουν για προίκα εκτός από τις βράκες και ενδυμασία .

 Η ενδυμασία δεν ήταν ένα φόρεμα αλλά αποτελούνταν από δύο κομμάτια , φούστα και μπλούζα ,φτιαγμένα από μεταξωτό ύφασμα. Αυτό το ρούχο το φορούσε η Μαρμαρινή σε μια επίσκεψη ή για να πάει στην εκκλησία την Κυριακή.

 Από  μέσα είχε ενσωματωμένο κορσάζον για να το τονίσει και το στήθος και τη μέση. Ήταν κοκέτα η Μαρμαρινή . Βέβαια φορούσε πολλά στολίδια , είτε μαργαριτάρια είτε χρυσό , είτε καρφίτσες είτε δαχτυλίδια πολλά στο χέρι και απαραίτητα το ρολόι ,που ήταν κρεμασμένο με μεγάλη αλυσίδα στο λαιμό και ενώτια –σκουλαρίκια .

Τα μαλλιά τους ήταν μακριά που άλλοτε τα άφηναν ελεύθερα και άλλοτε τα μάζευαν κοτσίδα .Στο τέλος της κοτσίδας έβαζαν ένα ειδικό κοκαλάκι για να μη λυθεί η πλεξούδα .Πολλές φορές μάζευαν τα μαλλιά τους και τα στήριζαν με φουρκέτες . 

 Τις καθημερινές ντύνονταν πιο απλά . Φορούσαν βράκα –σαλιβάρι και από πάνω φορούσαν το κοντογούνι, που έφτανε ως τη μέση , είχε μακριά μανίκια και ήταν ανοιχτό μπροστά ή κλειστό.Πολλές φορές το ονόμαζαν ζακέτο.

  

Με όρο << ενδυμασία >> στον Παλιό Μαρμαρά εννοούσαν  το φόρεμα ή τη φούστα . Οι κοπέλες φορούσαν φούστες με γυαλιστερά υφάσματα και έντονα χρώματα .  Μαζί με τη φούστα  φορούσαν κι  ένα << αντερί >> κεντημένο μπροστά . Πάνω από το αντερί φορούσαν μια << κουτζούκα >> ένα γιλέκο χωρίς μανίκια και κουμπιά .

Άλλες φορές αντί για αντερί φορούσαν << κάμ΄σο>>δηλ. υποκάμισο με γιακά , κούμπωμα ,μακρύ μανίκι και είναι και κεντημένο ή έχει δαντέλα .

Και τα εσώρουχα τα πρόσεχαν ιδιαίτερα . Βαμβακερά με δαντελίτσα στην άκρη .

Το νυχτικό το λέγανε << ραμπατίκα >>. 

Οι Μαρμαρινές μέσα στο σπίτι , όταν έκαναν τις δουλειές,  φορούσαν μαζί με τη βράκα και   τη << καμζόλα >>, ένα είδος ρόμπας .

Ακόμα τη φορούσαν και έξω στην εξοχή , τις Πρωτομαγιές .Οι κοπελιές τη φορούσαν με άσπρη βράκα με κόκκινα σιρίτια κεντημένο  στο πλάι ή κόκκινη βράκα με άσπρο σιρίτι .Η καμζόλα ήταν από ύφασμα υφαντό με σχέδια. Ήταν   δροσερή  και πολύ άνετη ..

Ο  άνδρας στο Μαρμαρά φορούσε βράκα μαύρη , άσπρο πουκάμισο (παπαδίστικο )  χωρίς κουμπιά με γιακά όρθιο . Στο κεφάλι φορούσαν φέσι μαύρο με μαύρη φούντα . Στη μέση ζωνάρι υφασματένιο ,φτιαγμένο στον αργαλειό , μεγάλο που το γυρίζαν γύρω γύρω .Εκεί σφήνωναν το κουτί με το ταμπάκο .

Είχαν και ζωνάρια κεντημένα ,που τα κεντήματα φανέρωναν και το επάγγελμα αυτών  που τα φορούσε .

Τα μικρά αγόρια φορούσαν άσπρες βράκες .