και ......... λίγο Βυζάντιο σήμερα

Πολλές φορές χρησιμοποιούμε φράσεις που δεν ξέρουμε τη ρίζα τους .Πιο κάτω θα διαβάσετε από πού βγήκαν όλες αυτές οι φράσεις ……..

Είναι τύπος και υπογραμμός

Επειδή οι Βυζαντινοί έδιναν μεγάλη σημασία στην καλλιγραφία, ο δάσκαλος έγραφε τον υπογραμμό, δηλαδή μια λέξη ή μια σειρά με καλλιγραφικά γράμματα. Τα παιδιά έπειτα προσπαθούσαν να μιμηθούν τα γράμματα του δασκάλου. Από την προσπάθεια αυτή των μαθητών, δηλαδή να μιμηθούν τον υπογραμμό, έμεινε μέχρι τις μέρες μας η φράση: «Είναι τύπος και υπογραμμός», που σημαίνει αυτό που αξίζει κανείς να μιμηθεί.

Φτου κι απ’ την αρχή   

Όταν, στα βυζαντινά χρόνια, τελείωναν τα παιδιά την καλλιγραφία τους, έδιναν στο δάσκαλο την πλάκα, για να τη διορθώσει. Μετά τη διόρθωση ο δάσκαλος ζητούσε από τα παιδιά να την ξαναγράψουν. Επειδή πολλές φορές δεν είχαν σφουγγάρι, έσβηναν την πλάκα με τα δάχτυλα, αφού προηγουμένως τα έφτυναν. Από τότε επικράτησε η φράση: «Φτου κι απ’ την αρχή».

Από την Πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλλα

Σήμερα η φράση αυτή χρησιμοποιείται ειρωνικά γιά να δηλώσει τις ασυναρτησίες που λέγει κάποιος. Φυσικά, σε καμία περίπτωση  δεν σχετίζεται με την… κανέλλα! Απλά ήταν ένα «κλισέ»  που χρησιμοποιούσαν οι αγγελιοφόροι – αλλά και ο απλός κόσμος – γιά να ορίσουν σημείο συναντήσεως. Συνεπώς, το τμήμα «και στην κορφή κανέλλα» εσήμαινε: «και στην κορφή (του λόφου – η Κων/πολη είναι Επτάλοφος), κάν έλα (= αν μπορείς έλα)».

Του έψησαν το ψάρι στα χείλη

Στο Βυζάντιο κάποτε, ένας μοναχός, ονόματι Μεθόδιος, κατά την περίοδο της Σαρακοστής, συνελήφθη να τηγανίζει ψάρια μέσα σε μια σπηλιά, που ήταν κοντά στο μοναστήρι. Η πράξη του αυτή θεωρήθηκε μεγάλο αμάρτημα. Το συμβούλιο της μονής αποφάσισε να τον τιμωρήσει καταδικάζοντάς τον να του γεμίσουν το στόμα με αναμμένα κάρβουνα και να του βάλουν στα χείλη ένα ωμό ψάρι, για να ψηθεί! Η φράση λοιπόν έμεινε ως δηλωτική της άδικης ή υπερβολικής κακοπάθειας ενός ανθρώπου.

Να μου τρυπήσεις τη μύτη

Κατά τη βυζαντινή εποχή συνήθιζαν να τρυπούν τις μύτες των αιχμαλώτων (ανάμεσα στα ρουθούνια). Η φράση αυτή χρησιμοποιήθηκε σε παιχνίδια με στοιχήματα.

«Άντε πήγαινε να κουρευτείς»: 

Σημαίνει ότι είσαι τόσο φαύλος που σου αξίζει να κουρευτείς. Στα βυζαντινά χρόνια το να είναι κάποιος κουρεμένος ήταν μεγάλη προσβολή. Συνήθως κούρευαν τα άτομα που επρόκειτο να διαπομπευτούν. Η διαπόμπευση ήταν μια συνηθισμένη διαδικασία που γινόταν σε κλέφτες, μοιχούς, μέθυσους, σημαντικά πρόσωπα που εξέπιπταν από το αξίωμά τους. Γενικά ήταν μια ατιμωτική διαδικασία

«Έγινε του κουτρούλη ο γάμος»: 

Έγινε μεγάλη φασαρία και υπήρξε μεγάλη αναταραχή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της τελετής διαπόμπευσης οι άνθρωποι που παρακολουθούσαν χόρευαν κρατώντας κόκκινα μαντήλια, γεγονός που θυμίζει το γάμο. Ακόμη ο τιμωρημένος λεγόταν και κουτρούλης, επειδή κουρευόταν.

«Με το νι (Ν) και με το  σίγμα (Σ)»: 

Αυτό που λέγεται είναι πλήρες και ολοκληρωμένο. Στη βυζαντινή περίοδο πολλές λέξεις τελείωναν σε «ν» ή «ς» και θεωρούνταν γραμματικά πληρέστερες σε σχέση με εκείνες που δεν είχαν ως κατάληξη ένα από αυτά τα δύο γράμματα. Γι’  αυτό και θεωρούσαν ολοκληρωμένες φράσεις αυτές που είχαν πολλά «ν» και «ς».

<<Τα  παίζω στα δάχτυλα .>>

Στο  Βυζαντινό σχολείο τα παιδιά μαθαίνανε αριθμητική στα δάχτυλα και η έκφραση << τα παίζω στα δάχτυλα >> έχει τη ρίζα της στο βυζάντιο.

<< Έφαγα τον περίδρομο >>

Τα  βυζαντινά πιάτα ήταν βαθουλά και είχαν έναν περίγυρο που τον έλεγαν περίδρομο .Όταν βάζανε σούπα λοιπόν και ξεχείλιζε και στον περίδρομο …… έτρωγες ως και τον περίδρομο .

<< Έφαγε το ξύλο της χρονιάς >>

Στο Βυζάντιο οι δάσκαλοι ήταν σχεδόν όλοι καλόγεροι και παπάδες .Φυσικά έδερναν κι αυτοί τους μαθητές ,αλλά μόνο μια φορά τον χρόνο , τον Αύγουστο , που σταματούσαν τα μαθήματα , για να ξαναρχίσουν πάλι τέλη Σεπτεμβρίου .Έτσι κάθε μαθητής ήταν υποχρεωμένος να περάσει από τον παιδινόμο , για να φάει το ξύλο του . και η γλώσσά, άνοιγε  του

<< Μάλλιασε η γλώσσα μου >>

Στη Βυζαντινή εποχή υπήρχαν διάφορες τιμωρίες .Όταν π.χ. ένας έλεγε πολλά , λόγια που δεν έπρεπε να πει , τότε τον τιμωρούσαν με έναν τρομερό τρόπο .Του έδιναν ένα ειδικό χόρτο που ήταν υποχρεωμένος με το μάσημα να το κάνει πολτό μέσα στο στομα του .Το χόρτο όμως ήταν αγκαθωτό , στυφό και αρκετά σκληρό , τόσο που κατά το μάσημα στο στόμα του πρηζόταν και η γλώσσα του άνοιγε , μάτωνε και γινόταν ίνες –ίνες , κλωστές –κλωστές , δηλαδή όπως τα μαλλιά . Από την τιμωρία αυτή βγήκε και η φράση << Μάλλιασε η γλώσσά μου >> που τη λέμε μέχρι σήμερα , όταν προσπαθούμε με τα λόγια μας να πείσουμε κάποιον για κάτι και του το λέμε πολλές φορές .

Θα τα βγάλω όλα στη φόρα.

Τα Μεσαιωνικά Ελληνικά είχαν υιοθετήσει πολλές Λατινικές λέξεις λόγω Ρωμαϊκής Κατοχής. Μια από αυτές ήταν ο “Φόρος” όπως αναφέρουν οι Βυζαντινοί συγγραφείς την Αγορά. Η αρχική έκφραση ήταν λοιπόν “θα τα βγάλω όλα στον Φόρο” δηλαδή θα τα πω όλα δημόσια, θα σε ρεζιλέψω .

«Άντε πήγαινε να κουρευτείς»:

 Σημαίνει ότι είσαι τόσο φαύλος που σου αξίζει να κουρευτείς. Στα βυζαντινά χρόνια το να είναι κάποιος κουρεμένος ήταν μεγάλη προσβολή.